دلایل ذهنیت منفی ایرانیان به روسیه چیست؟

به گزارش خبرنگار بیان فردا، دکتر فاطمه حسنی؛ پژوهشگر جامعه‌شناسی در نشستی با موضوع « افکار عمومی ایران و جنگ اوکراین» که در اتاق کلاب هاوس بیان فردا برگزار شد ، با اشاره به ابعاد تاریخی ذهنیتی که از روسیه در میان مردم ایران وجود دارد گفت: وقتی از افکار عمومی در مورد روسیه صحبت می کنیم، بخش زیادی از جامعه یک سابقه ذهنی مشخص در مورد روسیه دارد در واقع. چه زمانی که در مورد روسیه تزاری صحبت کنیم و چه زمانی که در مورد اتحاد شوروی این ذهنیت در مردم وجود دارد.

او ادامه داد: اگر بخواهیم خیلی خلاصه وارد به روابط ایران و شوروی سابق یا روسیه نگاه کنیم، می‌توانیم خاطراتی را ببینیم که در جای جای آن روابطی باعث بدبینی و نگاه منفی نسبت به روسیه می‌شود. در قرن ۱۹ قسمتی از خاک ایران توسط روسیه تصرف شدد یا مداخلاتی که در مورد انقلاب مشروطه از سوی روس‌ها انجام شد. حمایت اتحاد شوروی از تجزیه طلبان در شمال غربی ایران و تخلیه نکردن ایران بعد از جنگ جهانی دوم و حمایت‌های شوروی از حزب توده یا حمله شوروی به افغانستان که همسایه ماست و قرابت های فرهنگی زیادی با آنان داریم از دیگر مثال‌هاست.

حمایت شوروی از عراق در جنگ با ایران در حافظه مردم مانده است

این جامعه شناس افزود: حمایت موثر شوروی از عراق در جنگ با کشورمان و ... در حافظه تاریخی مردم ایران مانده است و باعث می‌شود که یک بدبینی تاریخی در افکار عمومی به وجود بیاید. رابطه‌ای که چه در دوره پهلوی و چه در دوره جمهوری اسلامی با شوروی وجود داشته است. این رابطه دارای تلاطم بسیار کمی بوده است و حتی گاهی منافع شوروی با منافع ما تا حدی سازگاری داشته است. اما بازهم میراث تاریخی و حافظه جمعی ما باعث می‌شود افکار عمومی به روسیه بدبین باشد.

حسنی افزود: وقتی به رابطه ایران و آمریکا نگاه می‌کنیم، در این رابطه می‌بینیم که یک نگاه خصمانه‌ای وجود دارد. اما در رابطه ایران و شوروی هیچگاه چنین نگاهی وجود نداشته است حتی در دوره پهلوی هم چنین نگاهی وجود نداشته است که شاه برای گرفتن امتیاز از غربی‌ها به سمت شوروی متمایل شود. اما در چهار دهه اخیر نوعی تقابل میان گفتمان رسمی و گفتمان عمومی در مورد روسیه وجود دارد و ما گاهی می‌بینیم که یکی از دلایل خصومت با روسیه نقد چهار دهه سیاست خارجی جمهوری اسلامی نسبت به روسیه است.

• بیشتر بخوانید
• تاثیر افکارعمومی بر مواضع مسئولان ایرانی در قبال اوکراین
• اتحاد اتحادیه اروپا در قبال اوکراین بی‌سابقه است
• طرفدار توقف جنگیم
• بیانیه ایران پس از رای ممتنع به قطعنامه محکومیت روسیه در سازمان ملل

این جامعه شناس ادامه داد: گفتمان عمومی بدبینی نسبت به روسیه هم نتیجه یک دیدگاه تاریخی است. روابط ایران و روسیه هم توسط منتقدین داخلی و خارجی سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران نقد می‌شود و ترکیبی از همه این مسائل باعث می‌شود افکار عمومی ما نسبت به روسیه نگاه بدبینانه داشته باشد.

باید همه جنگ‌ها را محکوم کنیم

مژده ابطحی پژوهشگر علوم سیاسی نیز در این اتاق با انتقاد از نخبگان داخل کشور گفت: در نتیجه اقداماتی که انجام شده مردم بیشتر به فضای مجازی اطمینان دارند. من در فضای مجازی ایران رصد کردم و متوجه شدم که جناح راست حامی روسیه است و جناح مقابل به شدت مخالف روسیه است.

وی به نقش اتحادیه اروپا نیز اشاره کرد و گفت: اتحادیه اروپا تصمیمات سریعی گرفت که باعث شد آقای پوتین را تحریک کند.البته ما باید توجه داشته باشیم که باید جنگ را در تمام ابعاد آن و از سوی تمام کشورها محکوم کنیم. جنگ از سوی هر کشوری که آغاز شود محکوم است چه در اوکراین باشد، چه در عراق و افغانستان و یمن و ... . نباید موضع دوگانه در قبال جنگ‌ها داشته باشیم.

انتهای پیام

با عضویت در کلاب بیان فردا می‌توانید به فایل صوتی کامل این نشست دسترسی داشته و از نشست‌های بعدی باخبر باشید.

(کلاب بیان فردا)