آقای مداح منتقدان «پاکت» نه کرم دارند و نه احمقند
«حالا بعضی از رفقای ما هم هستند که پیرغلامی زودرس گرفتند و شروع می‌کنند به نصیحت کردن. این‌ها از دو حال خارج نیستند. یا احمقند یا کرم دارند.»
بیان فردا | صحبت‌های کم‌سابقه یک مداح در توجیه و دفاع از مبالغی که مداحان برای اجرا دریافت می‌کنند، کار را به عذرخواهی «خانه مداحان اهل بیت» کشاند. این مجموعه که در دفتری در تهران با عنوان «مرکز برنامه‌ریزی‌های کلان مداحان» خود را معرفی می‌کند، با صدور بیانیه‌ای به اظهارات مهدی اکبری در یک مصاحبه واکنش نشان داد و با رد حرف‌های او از مردم عذرخواهی کرد. هر چند ادبیات این بیانیه، به‌خصوص در مقایسه با لحن تند اکبری بسیار نرم و تلویحی بود. اکبری در مصاحبه خود تعیین مبلغ دریافتی بابت مداحی را حق مداحان خوانده و گفته بود منتقدان این موضوع «یا احمق اند یا کرم دارند.»
مسئله دریافت مبالغ بالای از پیش تعیین شده از سوی برخی مداحان البته سال‌هاست که مورد بحث قرار گرفته است اما اظهارات اکبری و واکنش به آن را می‌توان جدی‌ترین و علنی‌ترین نمونه بحث در این باره دانست. ماجرای این گفت‌وگو و واکنش‌ها به آن البته با کلیدواژه «پاکت پول» مطرح شده است که شاید برای کسانی که در جریان فرایندهای هیئات و جلسات مذهبی آشنا نیستند چندان واضح نباشد. سنت قدیمی برای مداحان و وعاظ این بوده است که وقتی یکی از آن‌ها برای جلسات این چنینی دعوت می‌شده است، پس از برگزاری مراسم، بانی مجلس پاکتی را تحویل واعظ یا مداح حاضر در جلسه می‌داده است. به روایت اهالی سنتی این گونه مجالس، مبلغی که در این پاکت‌ها قرار می‌گرفته، بدون توافق و اطلاع قبلی و عملا به خواست فرد بانی تعیین می‌شده است و البته بانی مجلس نیز عموما با رعایت ملاحظاتی درباره وضعیت مالی این مبلغ را معین می‌کرده است و باز طبق سنت، پاکت اهدایی از سوی دریافت‌کننده در محل باز نمی‌شده است و به این ترتیب در فرایندی آیینی، میزان پول دریافتی بی‌اهمیت نشان داده می‌شده است. از همین روست که مبلغ قرار گرفته در این پاکت همواره به عنوان «صله» یا هدیه خوانده می‌شده است نه حق‌الزحمه یا اجرت.
آنچه اما در دوران معاصر بیشتر و بیشتر رخ داده و بسیاری اوقات اهالی همین فضاها نقد به آن را مطرح کرده اند، تغییر این سنت به شکل جدیدی است که در آن برخی مداحان در همان زمان هماهنگی برای حضور در مجلسی، مبلغ دریافتی را تعیین می‌کنند و همان را تحویل می‌گیرند. گزارش‌ها البته این را هم نشان می‌دهند که اغلب مداحان این چنینی مبالغی بالا و گاهی هنگفت برای حضور در مجالس تعیین می‌کنند و این موضوعی است که از سوی برخی دیگر از مداحان، وعاظ، روحانیون و مذهبیون مورد انتقاد بوده است. اکبری در گفت‌وگویی که داشته، به سؤالی درباره این موضوع پاسخ می‌دهد.
اکبری: منتقدان یا احمقند یا کرم دارند
این مداح در این گفت‌وگوی ویدئویی در این باره می‌گوید: «چیز غیرمعمول و غیرطبیعی نیست. این که برخی تعیین می‌کنند به نظر من کار اشتباهی نیست. طرف دارد وقت می‌گذارد، انرژی خرج می‌کنند.» او ادامه می‌دهد: «قانون هستی این است. شما وقتی چیزی را بخواهید، باید بهایش را بپردازید.» اما شاید آن چه تأثیر بالایی در موج اظهارات منتقدانه علیه این صحبت‌ها داشته است، ادبیات او درباره منتقدان این رویکرد است. اکبری در ادامه صحبت‌هایش می‌گوید: «حالا بعضی از رفقای ما هم هستند که پیرغلامی زودرس گرفتند و شروع می‌کنند به نصیحت کردن. این‌ها از دو حال خارج نیستند. یا احمقند یا کرم دارند.»
وی در ادامه توضیح می‌دهد: «هنر ما چون وصل به مذهب است و یک جور لطف از جانب خدا و اهل بیت است، می‌گویند شما مثلا [دارید] روضه‌فروشی می‌کنید. من نمی‌دانم، اگر دعبل [خزایی] اگر خواند و [امام] معصوم به او صله داد، روضه‌اش را فروخته است؟»
خانه مداحان : نظر جامعه مداحان نیست، از مردم عذرخواهی می‌کنیم
خانه مداحان در بیانیه ۶ بندی خود «نوکری آستان» اهل بیت را «بزرگترین صله خداوند متعال» به مداحان خوانده و تأکید کرده است که مداحان «همواره اذعان می‌کرده اند که مرحمت سیدالشهدا (ع) به آنان در امور معنوی همواره بسیار افزون‌تر از هدیه‌های خالصانه مردم عاشق قرآن و عترت بوده است.» در ادامه این بیانیه آمده است: «زیست زاهدانه و مناعت طبع صادقانه بزرگان و پیشکسوتان مداحی کشور در طی قرون متمادی خود گواه صادقی بر اصالت نداشتن پول و مادیات در این عرصه است. احوال عارفانه بسیاری از سلف صالح مداح و بی‌اعتنایی آنان به زخارف دنیوی امروزه برکسی پوشیده نیست.» این بیانیه تلویحا به مسئله‌ای اشاره می‌کند که بسیاری از منتقدان حرف‌های اکبری به صراحت گفته اند و این که مثالی که او می‌زند، متضمن تعیین مبلغ دریافتی نبوده است: «تبار نورانی ستایشگری و اسوه‌هایی چون دعبل و کمیت و سید حِمیَری و زیست صالحانه و حضور آنان در عرصه‌های اجتماعی و انقلابی نشان می‌دهد که آنان شعر و مدح خود را نه برای دریافت صله و تنها بر اساس وظیفه دینی خود عرضه کرده‌اند و صله معنوی و مرحمت دینی اهل بیت (ع) به آنان بسیار افزون‌تر از صله مادی به آنان بوده است.»
بیانیه خانه مداحان در ادامه تصریح می‌کند: «اظهار نظرهای شخصی برخی از مداحان هیچ گاه نظر جامعه مداحان محترم نبوده و نیست و اگر خاطری از طرح این مباحث رنجیده گشته، صمیمانه از محضر عموم ملت شریف ایران عذر خواهی می‌کنیم.» در بند ششم و آخر این بیانیه البته تأکید می‌شود: «برخورد با سخنان مطرح شده نباید به ایجاد شکاف و دوقطبی و تسویه حساب‌های شخصی منجر شود و خدای ناکرده افراد را از مسیر صدق و امنت خارج کند و روح همدلی و نصیحت خیرخواهانه و برادرانه را تضعیف کند.» بیانیه با تأکید بر توجه به «بیانات حکیمانه رهبر معظم انقلاب» درباره مداحان پایان می‌یابد.
ماجرای «پاکت» از اکبری شروع می‌شود؟
اما مسئله «پاکت پول» و تعیین آن، از دعوای اخیر شروع نشده است. اکبری تنها به صراحت به مسئله‌ای اذعان کرده است که سال‌هاست در محافل مذهبی و حتی خارج از آن‌ها به بحث گذاشته شده است: تغییر ماهیت بخشی از جامعه مداحان کشور از کسانی که برای پاسداشت عقاید و شعائر در مجالس حضور می‌یابند به صنفی شاغل در کسب‌وکاری پردرآمد و سلبریتی‌هایی برخوردار از امتیازات مختلف مادی و امکاناتی است که هر از گاه اخباری از مبالغ دریافتی آن‌ها و نیز سبک زندگی مرفهشان به رسانه‌ها نیز می‌رسد، هر چند البته اطلاعات درباره این فرایندهای مالی تا حد زیادی در مقایسه با دیگر مشاغل کمتر به صحنه علنی می‌رسد و دلیل آن نیز عرصه وقوع این مسائل است.
کسانی که طرف حساب این مداحان قرار می‌گیرند و اطلاعات لازم در این باره را دارند، اگر خود بخشی از این جریان نباشند یا راضی به پرداخت این مبالغ جهت حضور مداحان مشهور در جلساتشان نباشند، کسانی هستند که علنی‌کردن این مباحث را آسیب به تصویر فضایی می‌دانند که خود متولی آن هستند و از این رو، پرده‌پوشی‌ها در این زمینه بیشتر از افشاگری‌ها رخ می‌دهند.
اما در مواردی مثل گزارش‌های چند سال پیش انصاف‌نیوز و رسانه‌های مشابه که با پرس‌وجو و آمارگیری در این زمینه رخ داده است، اطلاعات قابل‌توجهی در این خصوص در دسترس هست. پایگاه خبری‌تحلیلی انصاف‌نیوز، در نیمه اول دهه ۹۰ شمسی گزارش‌هایی را در این زمینه از خبرنگاران خود و نیز گزارش‌های دیگر رسانه‌ها جمع‌آوری کرد که در آن صحبت از مبالغ چند صد میلیونی گاهی حتی برای یک شب مداحی خبر داده شده بود. ارتباطات برخی از این مداحان با اهالی سیاست نیز دیگر مسئله‌ای است که در سال‌های اخیر مورد توجه قرار گرفته است و نمود آن در روضه‌های سیاسی دیده می‌شود که در آن، از مدح یک چهره سیاسی گرفته تا حتی فحاشی به دیگری رخ می‌دهد. خبر حمل سلاح از سوی یکی دیگر از مداحان شناخته‌شده که چند سال پیش و پس از رسانه‌ای شدن درگیری مسلحانه در نتیجه اختلاف رانندگی مطرح شد، نمونه دیگری از خبرهایی بود که تصویری از برخورداری از امتیازات ویژه را برای این قشر ارائه می‌داد. تکذیبیه خانه مداحان درباره چنین ادعاهایی عملا اتفاق جدیدی نیست اما صراحت اکبری در دفاع از آن چه حق خود می‌داند، اتفاق جدیدی به حساب می‌آید که شاید بحث درباره امتیازات، امکانات و حق‌الزحمه‌های مداحان در کشور را به مرحله‌ای تازه رسانده است.
انتهای پیام
منبع: پیام نو
دیدگاه تان را بنویسید