چالوس، جاده بحرانی
هر از گاهی حوادث پی از طوفان و باران که در جاده چالوس رخ می‌دهد مشکلات این محور مواصلاتی را آشکار می‌کند اما مرکز تحقیقات راه‌وشهرسازی پیشتر گزارشی منتشر کرده بود که نشان می‌دهد این محور اساساً دارای چالش‌های زیادی است. براساس این گزارش که به سرپرستی «علی بیت‌الهی» تدوین شده است، در جادۀ چالوس ۴۵۳ نقطۀ ریزشی شناسایی شده است. همچنین ۲۷ زون لغزشی، ۴۳ نقطۀ تلاقی گسل؛ ۹۷ زون مستعد رواناب، ۲۴ زون خطر انسان‌ساخت وجود دارد. همچنین این گزارش می‌گوید: «۴۵ درصد پل‌ها در این محور دارای پتانسیل آسیب‌پذیری، نسبی بیشتر است و در محل ۳۲ دهنه پل؛ امکان راه جایگزین وجود ندارد. »
بیان فردا | جامعه | بارش‌های آخر هفتۀ گذشته مانند بسیاری از تغییرات جوی در محدودۀ استان البرز موجب مسدودشدن جاده چالوس شد. روز گذشته مدیرکل مدیریت بحران استانداری البرز اعلام کرد که در طی این بارش و طوفان، بیش از ۱۵۰ خودرو در محور چالوس متوقف و سرنشینان از طریق وسایل حمل‌ونقل عمومی به‌خارج از محدوده هدایت شدند. گرچه خوشبختانه ریزش کوه در این محدوده خسارت جانی به بار نیاورده است، اما به گفتۀ «منوچهر غفاری» امدادرسانی برای در راه ماندگان و آسیب‌دیدگان از طریق مسیر شهرستانک و خوزنکلا در حال انجام است.
براساس گزارشی که درست یک روز پس از این حادثه منتشر شده است: «جاده چالوس جاده‌ای بسیار پرتردد و در ضمن پرمخاطره است. ریزش‌های سنگی به‌ویژه پس از بارندگی‌ها، موجب انسداد این شریان جاده‌ای مهم برای ۳ استان تهران، البرز و مازندران شده است و مشکلات عدیده‌ای را پیش می‌آورد. مورفولوژی مسیر جاده چالوس، خاص و ناهموار و امکان آزادی عمل را در احداث مسیرهای جایگزین سلب کرده است؛ به‌طوری که در همین امتداد محور کرج-چالوس، ۳۲ دهنه پل وجود دارد که دارای مسیر جایگزین نیست. این بدان‌معنی است که درصورت خرابی آنها، مسیر کاملاً مسدود خواهد شد. همچنین در محور چالوس ۴۵ درصد پل‌های مورد ارزیابی از آسیب‌پذیری بالا برخوردار هستند که عمده‌آسیب‌های آنها شامل خردشدگی، نم‌زدگی و شوره‌زدگی ناشی از تراوش و نشت آب در اجزای سازه‌ای است و درنتیجۀ آن، مشکلات ثانویه‌ای از قبیل پوسیدگی و تخریب بتن ایجاد شده است که اقدامات ویژه‌ای را می‌طلبد. باتوجه‌به شرایطی که ذکر شد، این مسیر به‌ویژه در مواقع رخداد مخاطرات جوی و لرزه‌ای و حرکات دامنه‌ای بسیار حائز اهمیت است.»
زون‌های پرخطر مناطقی هستند که در آنها نقاط پرخطر دارای تراکم بیشتر است و با فاصلۀ کمتری نسبت به سایر نقاط از هم قرار گرفته‌اند. براساس این گزارش محور چالوس با تفاوت قابل توجه در تعداد زون‌های پرخطر و با ۱۳ زون، در مقایسه با دو محور هراز و فیروزکوه در جایگاه اول قرار گرفته است که از این منظر می‌توان محور چالوس را در مقایسه با دو محور دیگر، پرمخاطره‌ترین معرفی کرد.
بخش استان البرز؛ کندوان
طول این محور حدود ۷۰ کیلومتر است و حد فاصل کرج تا محدودۀ تونل کندوان را در برمی‌گیرد. مهمترین نقاط مسکونی در این محور از سمت کرج مربوط به «وینه»، «خوشبختی»، «خوزنکال»، «پل خواب»، «آسارا»، «ماهان»، «چنارستان»، «درده»، «گرماب»، «حسنکدر»، «نسا»، «گچسر» و محدودۀ تفریحی و استراحتگاهی «کندوان» است. این گزارش می‌گوید: «این محور در یک وضعیت دره‌ای قرار گرفته است و اغلب گذر آن از دامنه‌ها و یال‌های شیبدار امتداد می‌یابد. بیشترین شیب باتوجه‌به مشاهدات میدانی در امتداد محور جاده مربوط به منطقۀ کندوان و قبل از آن است.
باتوجه‌به اینکه پیچیدگی زمین‌شناختی در طول این محور و نقاط مختلف متفاوت است، مواد سطحی موجود بر نقاطی که پدیدۀ لغزش در آنها تشخیص داده شده است و یا آثار لغزشی دارند، به‌همراه نقاطی که اثرات رواناب در آنها وجود دارد، در طول محور جاده زیاد است و از نظر فراوانی قابل ملاحظه و تأمل‌برانگیز است. باتوجه‌به اینکه در این محور ۲۷۶ مورد نقطۀ حادثه‌خیز ثبت شده است، ملاحظه می‌شود مجموع پدیده‌ها بیشتر از این تعداد است.»
این گزارش ادامه می‌دهد: «این مورد بیانگر این است که در برخی نقاط ثبت‌شده، چند مخاطره با هم حضور دارند. همچنین، بیشترین فراوانی مربوط به پدیدۀ ریزش است. نقاط مرتبط با ریزش ۸۰ درصد از کل مخاطرات موجود را در برمی‌گیرد. پس از پدیدۀ ریزش، ترتیب فراوانی پدیده‌ها به‌صورت رواناب ۴۵ مورد (۱۴ درصد)، تلاقی گسل ۲۳ مورد(۷ درصد)، خطرات احتمالی مرتبط با عوامل انسانی ۱۹ مورد (۶ درصد) و پدیدۀ لغزش با فراوانی ۱۲ مورد (۴ درصد) از کل است.
فراوانی گسل‌ها نیز از این نظر مهم است که بر رویداد لغزش و ریزش تأثیر می‌گذارد و آگاهی از تعداد نقاطی که در نزدیکی گسل واقع شده است، می‌تواند معنی‌دار باشد. محدوده‌هایی با خطرات چندجانبه نیز در ارزیابی ریسک حرکات دامنه‌ای در جاده چالوس مهم است. این مطالعه نشان می‌دهد که بیشترین فراوانی مربوط به ریزش و رواناب در محور کندوان است که با ۴۱ مورد در اولویت اول قرار گرفته است. ریزش و رواناب با حدود ۱۴ درصد بیشترین فراوانی را در طول این محور دارد.
باتوجه‌به موارد فوق ملاحظه می‌شود تمهیدات این محور بیشتر در رابطه با ریزش و رواناب باید صورت پذیرد. باید یادآور شد اثر رواناب در مواقع بارش با شدت بالا مهم است. معمولاً بر روی پهنه‌ها آب حاصل از باران به‌صورت رواناب از بالادست جاری می‌شود. در برخی از نقاط به‌دلیل وضعیت فیزیولوژیکی آنها، حجم آب جاری بالا بوده و علاوه‌بر حادثه‌خیز بودن، می‌تواند مواد ریزشی را از بالادست به‌سمت پایین حمل کند. این موضوع در نقاط مورد بازدید مشهود است و مواد ریزشی حمل‌شده به‌سمت پایین معمولاً با بی‌ثباتی بر روی پهنه‌ها قرار می‌گیرند که مستعد ریزش نیز هستند.»
استان مازندران؛ چالوس
این محور حد فاصل تونل کندوان که ابتدای حوزۀ استحفاظی استان مازندران است، تا چالوس را شامل می‌شود. طول این محور در حدود ۱۶۰ کیلومتر است و از نظر پتانسیل رخداد پدیده‌های ریزش و لغزش، شرایط ویژه و قابل توجهی دارد. در طول محور جاده پیچ‌های زیادی به‌همراه شیب طولی مشاهده شد که این مورد بر پیچیدگی شرایط پیرامون این محور می‌افزاید. حاشیه‌های محور جاده متغـیر است و مواد ریزشی از نقطه‌ای به نقطه‌ای دیگر تفاوت محسوسی داشت. مواد ریزشی در برخی موارد متشکل از جنس آبرفت و در برخی دیگر از جنس سازند سخت هوازده و خردشده است.
در این محور ۱۵۱ ایستگاه حادثه‌خیز در مشاهدات میدانی ثبت شد. از ۲۴۲ نقطۀ ثبت‌شده، ۱۵۰ مورد و یا به‌عبارتی ۶۲ درصد مرتبط با پدیدۀ ریزش است. ۵۲ مورد از نقاط ثبت‌شده مرتبط با رواناب است که این موضوع مهم است و نیاز به بررسی‌های بیشتر دارد. ۲۰ مورد از نقاط که در حدود ۸ درصد است، مرتبط با تلاقی گسل، ۱۵ مورد مرتبط با احتمال وقوع لغزش و ۵ مورد یا به‌عبارتی ۲ درصد مرتبط با عوامل خطرآفرین انسانی است. در حدود ۶۰ درصد از نقاط ثبت‌شده، پدیده‌های خطرآفرین رواناب و ریزش به‌طور مشترک وجود دارند که از نظر تعداد ۴۴ مورد است. پس از آن پدیدۀ گسل است که با ریزش به‌طور مشترک وجود دارد.
به‌عبارتی دیگر وجود گسل در کنار نقاط ریزشی ۱۰ مورد (حدود ۱۴ درصد) است. پدیدۀ ریزش با موارد انسانی، و لغزش نیز به‌طور مشترک در نقاط ثبت‌شده وجود دارند و این موضوع تنها یک معنی می‌دهد و آن اینکه پدیدۀ ریزش مهمترین مسئلۀ محور جاده چالوس در استان مازندران است. با برطرف‌کردن نقاط ریزشی به‌طور حتم ایمنی قابل‌توجهی در طول محور حاکم خواهد شد. باتوجه‌به توضیحات قبلی روشن می‌شود که تجهیزات مرتبط با برطرف‌کردن مسائل جاده چالوس بیشتر باید متناسب با ریزش و رواناب باشد و این دستاورد مهمی از نظر مدیریتی و صرفه‌جویی قلمداد می‌شود.
این گزارش براساس ارزیابی‌های دفتری و مشاهدات میدانی مفصل، اولویت‌بندی زون‌های پرخطر در قطعۀ استان البرز شریان جاده‌ای چالوس با در مناطق زون بیلقان، حدفاصل بیلقان و وینه؛ زون خوزنکال، محدودۀ قبل از سد امیرکبیر؛ زون سد امیرکبیر، حدفاصل بین تونل و نقطۀ ۱۱۴؛ زون منطقۀ خوشبختی، حدفاصل بین وینه و خوشبختی؛ زون منطقۀ پلخواب، حدفاصل بین پلخواب تا آسارا و زون محدودۀ سهراه دیزین شناسایی کرده است.
همچنین زون پرخطر منطقۀ هزارچم، زون پرخطر منطقۀ ولی‌آباد، زون پرخطر منطقۀ مجالر و مکارود، زون پرخطر منطقۀ دوآب، زون پرخطر منطقۀ سیاه‌بیشه، زون پرخطر منطقۀ تونل کندوان، زون پرخطر منطقۀ هریجان به‌عنوان مناطق پرخطر در مازندران معین شده است.
انتهای پیام
دیدگاه تان را بنویسید