اسرائیل در غزه به دام می‌افتد؟

بیان فردا | آر دیوید هاردن؛ مدیر سابق ماموریت آژانس توسعه بین‌ المللی ایالات ‌متحده (USAID) در کرانه باختری و غزه و دستیار سابق اداره دموکراسی، جنگ و کمک بشردوستانه آن نهاد و هم چنین مشاور ارشد سابق فرستاده ویژه "باراک اوباما" رئیس جمهور اسبق امریکا برای صلح خاورمیانه بوده است.  

به گزارش فرارو به نقل از نیویورک تایمز، چهار روز پس از حمله حماس به نظر می رسد که اسرائیل آماده است دستور حمله زمینی تمام عیار به نوار غزه را صادر کند.

با بیش از 1000 کشته در اسرائیل و 2600 زخمی در جریان مرگبارترین تهاجم به خاک اسرائیل در تاریخ خود دولت بنیامین نتانیاهو نخست وزیر تحت فشار زیادی برای اعزام نیروهای خود به این منطقه قرار دارد. این کشور پیش تر با حملات هوایی که منجر به کشته شدن بیش از 900 فلسطینی در غزه شده پاسخ داده است. اسرائیل پیش از آن که گام های بیش تری به سمت پیشروی به سوی غزه بردارد باید در نظر بگیرد که ممکن است این گزینه ورود به تله باشد. در ادامه به دلایل طرح این استدلال می پردازم.

حماس می ‌دانست که حمله روز شنبه برای نتانیاهو چاره‌ ای جز تلافی از طریق تهاجم زمینی باقی نمی گذارد و آگاه است که برتری فنی و نظامی نیروهای دفاعی اسرائیل در خیابان‌ های شلوغ شهر غزه در جبالیا بزرگترین اردوگاه پناهجویان غزه یا از طریق هزارتوی تونل های زیرزمینی مزیت چندانی نخواهد داشت. غزه 362 کیلومتر مربعی با بیش از دو میلیون جمعیت یکی از متراکم ترین مکان های روی زمین است.

به نظر می رسد حماس می خواهد سربازان اسرائیلی را به باتلاق بکشاند همانطور که حزب الله در جنوب لبنان کار مشابهی را از سال 1985 تا 2000 میلادی انجام داد. اسرائیلی ها پس از سال ها نبرد با حزب الله لبنان عقب نشینی تحقیرآمیزی از جنوب آن کشور داشتند و حزب الله قدرتمند و تهدیدآمیز را در مرز شمالی خود رها کردند. چرا ممکن است حماس بخواهد نیروهای دفاعی اسرائیل را به یک نبرد زمینی خونین بکشاند؟ حماس قدرت بلامنازع غزه است اگرچه از سال 2006 میلادی انتخاباتی در آن ناحیه برگزار نشده است. سازمان فتح رقیب اصلی سیاسی حماس و جوامع تجاری، مدنی و رهبران قبیله ای و طایفه ای فلسطینی نمی توانند به طور موثر حماس را که پس از هر درگیری پی در پی با اسرائیل قوی تر شده به چالش بکشند. حماس علیرغم مواجهه با محاصره و نظارت شبانه روزی از سوی اسرائیل ظاهرا توانسته است راکت های بیشتری بسازد و بخرد  و بُرد و دقت آن راکت ها را به طور پیوسته بهبود بخشد، آموزش های رزمی تهاجمی را برای جنگجویان خود فراهم کند و شبکه اطلاعاتی پیچیده و گسترده ای را توسعه دهد. حمله همزمان حماس به 22 مکان اسرائیل نشان دهنده این موضوع است. حماس مطمئنا بر این باور است که می تواند اسرائیلی ها را در زمین خود در یک جنگ فرسایشی شکست دهد.

حماس هم چنین می ‌خواهد در صورت حمله اسرائیل به غزه به ویژه اگر پیشروی‌ های اسرائیل متوقف شود اعتبار سیاسی خود را در کرانه باختری افزایش دهد. بسیاری از فلسطینیان کرانه باختری از هم ‌اکنون تشکیلات خودگردان فلسطین را که بخش ‌هایی از کرانه باختری تحت اشغال اسرائیل را اداره می‌ کند فاسد، ضعیف و ناتوان از تحقق خواسته ‌های مردم می ‌دانند.

تهاجم ماه جولای اسرائیل به شهر جنین در کرانه باختری بیش تر نشان داد که دولت تحت رهبری "محمود عباس" رئیس تشکیلات خودگردان فلسطین نه می تواند از مردم جنین محافظت کند و نه چشم اندازی از آینده امیدوارتر ارائه می دهد. اگر اسرائیل به غزه حمله کند حماس ممکن است از حمایت عمومی برای به چالش کشیدن تشکیلات خودگردان فلسطین در کرانه باختری برخوردار شود و به طور بالقوه رهبری سیاسی فلسطینیان را به عنوان تنها نماینده مردم فلسطین بر عهده بگیرد.

در منطقه وسیع ‌تر حماس می ‌تواند روی متحد خود حزب‌الله نیز حساب کند. یک روز پس از حمله حماس در جنوب اسرائیل حزب الله احتمالا در تلاش برای آزمایش آمادگی نیروهای اسرائیلی درگیر نبرد با ارتش اسرائیل در امتداد مرز شمالی نزدیک مزارع شبعا شد سرزمینی که تحت کنترل اسرائیل است اما لبنان مدعی حاکمیت بر آن است. اگر اسرائیل در غزه و کرانه باختری با حماس بجنگد حزب الله ممکن است به دنبال کسب امتیاز باشد.

اگر غزه به صحنه جنگ زمینی طولانی مدت تبدیل شود حماس می تواند توافق ابراهیم که مصالحه هایی را بین اسرائیل، امارات متحده عربی و بحرین امکان پذیر ساخته تضعیف کند و روند فزاینده عادی سازی رابطه دولت های غربی با اسرائیل را در هم بشکند. تشکیلات خودگردان فلسطین نتوانست توافق ابراهیم را مسدود کند اما حماس هنوز از ظرفیت انجام این کار برخوردار است.

دولت بایدن ناو هواپیمابر به شرق دریای مدیترانه اعزام نموده علیرغم آن که اعلام کرده این اقدام صرفا برای تقویت بازدارندگی و در اختیار قرار دادن تجهیزات و منابع اضافی از جمله مهمات برای نیروهای اسرائیل است. "جیک سالیوان" مشاور امنیت ملی بلافاصله پس از کنفرانس خبری بایدن در روز سه شنبه بار دیگر بر حمایت ایالات متحده از اسرائیل تاکید کرد.

طی یک هفته آینده اسرائیل می‌تواند بسیاری از زیرساخت‌های حماس را نابود کند. با این وجود، ورود زمینی نیروهای اسرائیلی به غزه باعث خشم شهروندان آنجا خواهد شد. با این وجود، حماس از نظر عملیاتی آزادی عمل نیروهای دفاعی اسرائیل را با توجه به این که حداقل 150 گروگان اسرائیلی در اختیار دارد پیچیده می سازد. اگر جنگ زمینی ادامه یابد اسرائیل دستاوردهایی در میدان نبرد خواهد داشت اما تقریبا به طور قطع نمی تواند ایدئولوژی حاکم حماس یا آرزوهای تحقق نیافته فلسطینیان برای تشکیل یک دولت را نابود کند.

اسرائیل برای دوری از تله غزه به متحدان عرب در زمین و منطقه نیاز دارد. عربستان سعودی، امارات متحده عربی، مصر و اردن همگی ایران، حماس، حزب الله، حوثی‌ها در یمن و اخوان المسلمین را به عنوان یک تهدید استراتژیک جمعی در نظر گرفته اند. برای به دست آوردن حمایت رهبران کلیدی منطقه اسرائیل باید امتیازات امنیتی و اطلاعاتی بزرگی را در صورت جنگ گسترده تر با ایران ارائه دهد و چشم انداز سیاسی معنادار و روشنی را برای یک کشور فلسطینی پس از عباس و پس از حماس تعیین کند. با این وجود، نتانیاهو با شکاف شدید اعتبار هم در داخل و هم در میان همسایگان عرب اسرائیل مواجه است.

روزهای پیش رو برای اسرائیلی ها و فلسطینی ها خونین و سخت خواهد بود. اگر اسرائیل به غزه حمله کند احتمالا با تله کار گذاشته شده از سوی حماس مواجه می شود. یک اشتباه محاسباتی اسرائیل در غزه می تواند بحرانی را در خاورمیانه ایجاد کند که برای چندین نسل ادامه خواهد یافت.