سلیمی: جنگ فلسطین و اسرائیل یک جنگ نظامی نیست، جنگ روایت هاست

بیان فردا | نشست «فلسطین؛ ریشه‌ها و پیامدها» با سخنرانی «حسین جابری انصاری کارشناس مسایل خاورمیانه»، «دکتر علی ربیعی عضو اتحادیه انجمن های علوم اجتماعی ایران»، «حسین علایی کارشناس مسایل استراتژیک»، «دکتر حسین سلیمی عضو انجمن علوم سیاسی ایران»، «دکتر هادی خانیکی عضو انجمن ایرانی مطالعات فرهنگی و ارتباطات» و «دکتر محمدعلی مهتدی عضو انجمن مطالعات صلح ایران» بعدازظهر امروز در خانه اندیشمندان علوم انسانی برگزار شد.

دکتر حسین سلیمی گفت: هر وقت حوادث جدی و هولناک به وجود می آیند، باید به عمق مساله بپردازیم،  اگر درست نپردازیم،  از درک درست عاجزیم. واقعا چرا در جهانی که  بیشتر مناطق دنیا به سوی صلح و ریشه کردن جنگ پیش می روند، چرا این منطقه از جهان-فلسطین- این چنین است؟

 او ادامه داد: آیا این جنگ ها دائمی است یا در شرایط جدید بین‌الملل، فضای موقتی برای منتقل شدن به دنیای دیگر است؟ مساله فلسطین مخلوق نظام بین الملل است. اگر نگاه سیستمی داسته باشیم، هیچ وقت مساله فلسطین را در غزه و حمله اسرائیل نمی بینیم و مساله را به عنوان یک مسأله بنیادین که ریشه در تحول سیستم بین المللی دارد،  می بینیم و تحولات سیستمی باعث شده فلسطین، یک مساله تاریخی باشد و مساله تاریخی فلسطین با درگیری لحظه ای قابل حل شدن و تمام شدن نیست.

این تحلیلگر ادامه داد: نظام بین الملل در منطقه خاورمیانه و فلسطین،  دولت های مصنوعی را به جود آورده و دولت های دست ساخته هستند و چنین دولت‌هایی ذاتا بحران زا هستند. دولت های مصنوعی و دست ساخته نمی توانند، در ساختار طبیعی، زیست بوم خاص خود را پیدا کنند و زیست بوم سیاسی خاص خود را پیدا کند و یکی از مصنوعی ترین دولت ها،  دولت ها اسرائیل است. اسرائیل در یک مقطعی از تحول نظام بین الملل، به ستون استراتژیک بلوک غرب بدل شد، و وقتی دولت مصنوعی که دائم  در حال بحران زایی است به یک ستون استراتژیک یک سیستم بین الملل می شد، دائم بحران را به داخل سیستم و محیط اطراف خود پمپاژ خواهد کرد.

او ادامه داد: پیدایش مساله فلسطین محصول تحول نظام بین الملل است، والا اگر نظام بین المللی عوض نشده بود،  فلسطین این شکلی نبود‌. وقتی نظام بین الملل و موازنه بعد از جنگ جهانی دوم متحول شده،  شاهد طراحی های دیگر برای فلسطین هستیم.

او بیان کرد: بعد از تمام شدن قیمومیت انگلیس بر فلسطین، نظام دو قطبی شکل می گیرد و آمریکا بازیگر اصلی منطقه خاورمیانه می شود و همین باعث می شود تا متحد استراتژیکی به نام اسرائیل انتخاب کند و بعد از حمایت شوروی از کشورهای عربی، درگیری های اعراب و اسرائیل تبدیل به نماد درگیری در سیستم بین المللی نظام دو قطبی می شود. خلقت اسرائیل و ریشه گرفتن آن،  مخلوق پیدایش نظام چند قطبی است. این باعث شده تا مساله اسرائیل به شکل فعلی ریشه دار باشد.

این تحلیلگر گفت: تحول بعدی در نظام بین الملل در سال ۱۹۷۳ رخ داد که اهمیت مسائل استراتژیک کاهش پیدا می کند و قدرت ها به هم نزدیک می شوند و  مسائل منطقه مثل جنگ ویتنام از بین می رود و مساله اقتصادی مهم می شود و فرایند صلح اعراب و اسرائیل هم در اینجا شروع می شود که منطبق با تحولات نظم بین المللی است. در پایان قرن بیستم، بنیاد فلسطین تغییر می کند و در  فرایند جهانی شدن هستیم، آمریکا رقیب جدی ندارد. لذا به نظر عده ای اهمیت استراتژیک اسرائیل بعد از جنگ سرد کم می شود و اولین اختلاف نظرهای اسرائیل و امریکا از این دوران شروع می شود.

او گفت: باز تحول در نظام بین الملل باعث تحول در مساله فلسطین شد.  اما در دوران جدید ما با پدیده جهانی شدن روبرو هستیم.  همه فکر می کنند جهانی شدن،  غربی شدن است. در حالیکه این چنین نیست. جهانی شدن رها شدن پدیده های اجتماعی از قید جغرافیا است. یعنی اعتراضات بنیادین به اسرائیل از قید جغرافیا رها شدند و  توانستند پیوندهای فرا سرزمینی  پیدا کنند و از درونش صحنه هایی چون حماس و جهاد اسلامی متولد شد. لذا صحنه بازی در فلسطین عوض شد و انتفاضه به وجود آمد.

او با انتقاد گفت: در تحلیل مساله های روز عادت کردیم صفر یا صد باشیم،  اما در مسائل بین الملل نباید صفر و صدی بود. در هر شرایطی اگر فلسطینی ها را انسان بدانیم، انسان هایی بدانیم که از آنها حمایت کنیم،  نباید اهمیت انتفاضه و مقاومت را نادیده بگیریم. در شرایط دگرگونی ساختار و سیستم بین المللی، مقاومت و انتفاضه مهم ترین ابزار برای مذاکره است. در شرایط جدید جهانی که منافع اقتصادی بازیگران ایجاد شد،  ایجاد منافع امنیتی هم مطرح شده است.امنیت امریکا، امنیت ایران و عربستان مهم شده است و ما نمی توانیم امنیت کشورهای مختلف را از هم جدا کنیم. ولی این امنیت بهم پیوسته وابسته به نگرش جهانی است که از یک پدیده ایجاد می شود.

سلیمی بیان کرد: اگر عملیات نظامی و مذاکره سیاسی رخ می دهد، باید در شبکه آگاهی های جهانی تاثیر گذار باشد. در شرایط تعمیق شدن، قضاوت عمومی درباره فلسطین مهم است و بر توافق های پایدار اثر می گذرد. امروز هیچ مساله نه فقط فلسطین با چکش نظامی به تنهایی حل نخواهد شد.

سلیمی بیان کرد: جنگ فلسطین و اسرائیل در نهایت یک جنگ نظامی نیست،  جنگ روایت هاست. مهم تر از اینکه در میدان چه می شود چه روایتی در نظام جهانی جدید ساخته می شود، مهم است.  این روایت جدید آینده فلسطین را می سازد.