ابهام استراتژیک بین المللی در غزه؛ راهبرد مردم یا سرزمین سوخته؟!

بیان فردا | یک دیپلمات بازنشسته و سفیر پیشین ایران در اردن درباره آینده غزه می گوید: غزه با حجم وسیعی از جابجایی انسانی روبرو می شود. سرزمینی سوخته با زیر ساخت هایی تخریب شده برای اینکه اسرائیل می خواهد برای خود منطقه ای حائل ایجاد کند در حالیکه این کار را می شد با هزینه ای کمتر انجام داد اگر دست اسرائیل تا این حد باز گذاشته نشده بود منطقه ای در شمال غزه را در نظر می گرفت تا گروه های مقاومت نتوانند اقدامات دیگری داشته باشند اما امروز کل غزه را شخم می زنند.

جنگ فرسایشی طبعا روی آینده غزه تاثیر بسیار دارد

آقای نصرت الله تاجیک در پاسخ به این سوال که چه پیش بینی از پایان جنگ غزه می رود اظهار داشت: این جنگ طولانی و فرسایشی شده است برآورد ابتدایی نتانیاهو و سران ارتش این بود که این جنگ را در چند هفته تمام می کنند ولی برآورد غلطی داشتند ابتدا گفتند طول می کشد و بعد گفتند چند هفته ای طول می کشد و سپس وقتی بایدن به آن ها فشار آورد تا قبل از ژانویه تمام کنند گفتند دو ماه طول می کشد و امروز می گویند طولانی خواهد شد. این جنگ فرسایشی طبعا روی آینده غزه تاثیر بسیار دارد. این از مقولاتی است که هر چه جلوتر می رود ابهام را بیشتر می کند و تبدیل به یک ابهام استرتژیک می شود.

وی افزود: درست است که این حجم از جنایت جنگی و جنایت علیه بشریت و جابجایی نیروی انسانی و کاربرد غیر متعارف و نامتناسب ابزار و نیروها و تجهیزات نظامی و حتی کاربرد بمب های دو هزار پوندی یا هزار کیلویی و یک تنی هم کم کم مطرح می شود و یا کاربرد بمب های هسته ای تاکتیکی که ظاهرا دو نوع اخیر توسط آمریکایی ها در اختیار رژیم صهیونیستی قرار گرفته است که کم کم از طریق سازمان های حقوق بشری و مجامع و سازمان های بین الملل رصد و مطرح می شود. این حجم از جنایت حتی در یمن که ۸ سال زیر بمباران عربستان و ائتلاف بود دیده نشده است گفته می شود قریب به ۲۵ هزار حمله هوایی به یمن شده است این میزان خسارت به یمن هم وارد نشده است. سرزمینی کوچک و جمعیتی بسیار زیاد در غزه وجود دارد و همین باعث شده این روش و رویکرد غلط نتانیاهو که اهداف غلطی را برای خود ترسیم کرده برجسته باشد. نتانیاهو ابتدا گفت می خواهد حماس را نابود کند، حالا می بیند عملی نیست و می خواهد قدرت نظامی حماس را از بین ببرد.

استراتژی همیشگی صهیونیست ها به جا گذاشتن سرزمین سوخته بوده است

 تکلیف غرب روشن است روس ها و چینی ها نیز برای توقف این حجم از جنایت فعال نبودند

تاجیک تصریح کرد: با این وضعیت هر چه پیش می رویم ابهامات بیشتر می شود استراتژی همیشگی صهیونیست ها به جا گذاشتن سرزمین سوخته بوده است. این را در ارتباط با لبنان و کرانه باختری و مناطق دیگر سرزمین اشغالی در جنگ های قبلی تجربه کرده ایم اما در چشم پوشی جامعه بین المللی و قدرت های بزرگ تاسف وجود دارد تکلیف غرب روشن است ولی روس ها و چینی ها نیز برای توقف این حجم از جنایت فعال نبودند. بحث به گروه های مقاومت در غزه و تحرکاتی در کرانه باختری و جنوب لبنان و انصار الله یمن محدود است. تنها خواسته این ها این است که اجازه داده شود غذا، دارو و آب به مردم غزه برسد. اسرائیل از همین ابزار هم برای تحمیل اراده خود به مردم غزه استفاده می کند.

غزه با حجم وسیعی از جابجایی انسانی روبرو می شود

این دیپلمات پبشین با بیان اینکه احساس من این است که غزه با حجم وسیعی از جابجایی انسانی روبرو می شود گفت: سرزمینی سوخته با زیر ساخت هایی تخریب شده برای اینکه اسرائیل می خواهد برای خود منطقه ای حائل ایجاد کند در حالیکه این کار را می شد با هزینه ای کمتر انجام داد اگر دست اسرائیل تا این حد باز گذاشته نشده بود منطقه ای در شمال غزه را در نظر می گرفت تا گروه های مقاومت نتوانند اقدامات دیگری داشته باشند اما امروز کل غزه را شخم می زنند.

وی ادامه داد: آینده غزه با چنین وضعیتی ترسیم می شود فشار اسرائیل به کشور های عربی از جمله مصر و اردن بر این اساس است که بخشی از این جمعیت را قبول کنند این دو کشور تاکنون نپذیرفته اند اما اینکه در آینده چه پیش می آید و چه اتفاقاتی رخ خواهد داد، همه بر سناریو های غزه تاثیر گذار است. هر اتفاق دیگری و هر بازی از بازیگران آینده غزه را تحت تاثیر قرار خواهد داد. عده ای این طور تصویر می کنند که ائتلاف عربی باید آینده غزه را در دست بگیرد یا دولت خودگردان در منطقه مستقر شود ولی این ها طرح هایی خام هستند مردم غزه خود صاحب عله هستند ایستادگی و مقاومت آن ها با اهدافی انجام می شود ولی با این حجم از جنایت نمی تواند خاموش ماند.

وی افزود: شاید میزان بالای اسرای اسرائیلی نقطه فشاری باشد تا ابتدا آتش بسی برقرار شود مثل طرحی که مصر داده و حماس رد کرده است. نه به خاطر اینکه اسرا تبادل شوند و اهرم از دست حماس خارج شود حماس به دنبال آتش بسی دائمی است تا بعد وارد جزئیات دیگر شود در آن صورت است که می توان شکل گیری یکی دو مرحله را متصور شد و آن زمان تحلیلگران راحتتر در مورد آینده غزه نظر خواهند داد که غزه به چه سمت و سویی می رود در هر صورت غزه صاحب دارد مردم این منطقه ایستاده اند و من بعید می دانم عناصر خارجی به ویژه خارج از منطقه نقشی تعیین کننده داشته باشند.

غزه بزرگترین زندان رو باز دنیا است

تاجیک با اشاره به اینکه ژئوپولتیک منطقه به سناریو های موجود بستگی دارد اظهار داشت: باید ببینیم چه چیزی اتفاق می افتد و ژئوپولتیک منطقه بر آن اساس رقم خواهد خورد یعنی به دلیل بالا بودن حجم خسارت بعید است ژئوپولتیک فعالی به وجود بیاید یا تغییرات عمده ای صورت بگیرد. همه ما می دانیم که غزه بزرگترین زندان رو باز دنیا است. از همه طرف در محاصره است و شهری زیر زمینی با حدود ۴۰۰ تا ۵۰۰ کیلومتر تونل است و مردم اینگونه زندگی خود را تنظیم کرده‌ بودند و بسیاری از ویژگی های یک منطقه ژئوپولتیکی از بین رفته بود یعنی سرزمینی با مرزهای بسته و قدرت تحرک محدود ولی امیدوار یعنی تمام اقداماتی که در غزه صورت گرفته تنها در بخشی با مسائل نظامی مرتبط است بخش عمده زندگی مردم بود که زیستی طبیعی نداشتند و ناچار بودند کلیه کالاهای خود را از طریق قاچاق تامین کنند نه اسرائیل اجازه می داد بندر مناسبی داشته باشند و نه گمرک و دروازه ورودی داشتند یکی دو مرز محدود وجود داشت که توسط اسرائیل کنترل می شد.

باید بیشتر نگران وضعیت روحی و روانی مردم غزه بود

وی ادامه داد: مساله تونل ها از یک وجه به مسائل نظامی بر می گردد و عمدتا به شرایط تحمیلی اسرائیل به مردم غزه توجه دارد. من فکر می کنم تا زمانی که سناریو های ژئوپولتیک منطقه شکل نگرفته و آرامش بوجود نیاید و زندگی طبیعی در غزه شکل نگیرد نمی توان درباره ژئوپولتیک نظر داد و گفت که آیا یک ژئوپولتیک متفاوت تر خواهد بود قوی تر است تاثیر گذار تر است فشار ها به کدام سو خواهد بود و رفتار مردم چگونه خواهد بود چون جنگ و میران خسارت ها لطمه و ضربه ای روانی به مردم غزه وارد کرده است هر خانواده ای تعدادی از عزیزان اش را از دست داده و این به راحتی التیام پیدا نمی کند لذا باید بیشتر نگران وضعیت روحی و روانی مردم غزه بود جامعه بین الملل در جنگ سکوت کرده و اسرائیل این جنایات را بر سرشان آوار می کند ولی بعد از جنگ نمی توان لطمه هایی که به مردم وارد شده را در نظر نگرفت. این مردم از جهت اجتماعی روانی و تطبیق خود با شرایط جدید چگونه خواهند بود؟ به نظر من این ها از مسائل ژئوپلیتیکی مهمتر خواهد بود چون این ها بر ژئوپولتیک تاثیر خواهند گذاشت.

به دلیل تضاد منافع بعد از جنگ امکان فعال شدن عناصر واگرا نیز وجود دارد

وی در خصوص اینکه تاثیر جنگ غزه بر واگرایی یا همگرایی کشورهای منطقه چگونه خواهد بود گفت: به نظر می آید همگرایی در ابتدا تقویت شود شاید بعد از مدتی عناصر واگرا تاثیر بگذارند و واگرایی را تقویت کنند ولی در ابتدا به دلیل همدلی که مردم به ویژه مردم کشور های عربی و مسلمانان با مردم غزه داشتند و این بر دولت ها فشار وارد می کند، به نظر می رسد روند همگرایی با مردم غزه مقداری تقویت شود که باز به نوع بازی رژیم صهیونیستی و سایر بازیگران مربوط است. روندی که قطار عادی سازی روابط بین اعراب و اسرائیل را ریل گذاری می کرد حداقل برای مدتی به تاخیر می افتد ولی نوع بازی ذی نفعان و عناصر دخیل مهم است که چگونه این شرایط را حفظ کنند تا این همگرایی تداوم پیدا کند. به دلیل تضاد منافع بعد از جنگ امکان فعال شدن عناصر واگرا نیز وجود دارد.

مرگ و زندگی نتانیاهو به این جنگ گره خورده است

سعودی ها متاسفانه سکوتی مرموز داشتند

وی ادامه داد: کشور های خارجی در منطقه ژئوپولتیک نخواهند داشت و بیشتر نفوذ سیاسی مطرح است یک قسمت از این ماجرا به این بر می گردد که مرگ و زندگی نتانیاهو به این جنگ گره خورده است رژیم صهیونیستی نیز به هم صورت است و بعد از این ماجرا آینده خوبی در انتظار نیست شاید این مفری آرامش بخش باشد. در مجموع کشور های غربی رفتار خوبی نشان نداده اند و مسلمانان از آنان راضی نیستند میزان تحرک مردم در کشور های دیگر هم متفاوت است. مثلا سعودی ها متاسفانه سکوتی مرموز داشتند و نقش فعالی در این جهت ایفا نکردند و به میزان موقعیت و ظرفیت وجودیشان در جهان اسلام و جهان عرب فعال نبودند. چین و روسیه نیز همکاری زیادی نداشتند در نظرسنجی میزان محبوبیت کشور ها ترسیم شده است.