پوتین با اراده خودش از اوکراین خارج نمی‌شود

در حالی که برخی شنیده‌ها حاکی از این است که روسیه طی ساعت آینده به پایتخت اوکراین حمله نهایی را خواهد کرد، بسیاری بر این باور هستند که پوتین حتی اگر بتواند کیف را تسخیر کند باز هم در باتلاقی گرفتار خواهد شد که غرب برای زمین‌گیر کردن روسیه ایجاد کرده بود، اتفاقی که مسلما روسیه را در عرصه جهانی تضعیف می‌کند. اتفاقی که شاید علاوه بر اروپا و آمریکا، چین نیز از آن استقبال کند و زمینه را برای ظهور سایر قدرت‌های جدید فراهم کند.

در راستای بررسی این مساله با میرقاسم مومنی، تحلیلگر ارشد مسائل روسیه گفت‌وگو شده که در ادامه می‌خوانید.

پس از گذشت 14 روز از حمله به اوکراین آیا به نظر شما روسیه در بحران اوکراین گرفتار شده است؟

بحران اوکراین به گونه‌ای پیش می‌رود که تمامی طرف‌ها و قدرت‌های جهانی در خلال آن به دنبال منافع خود هستند. این جنگ به این دلیل آغاز شد که روسیه به منافع خود دست پیدا کند اما امروز بازی برعکس شده است و شرق و غرب به دنبال این هستند تا از بحران اوکراین به نفع خود استفاده کنند. پوتین در حمله به اوکراین احساسی عمل کرد و سبب شد تا آمریکا و اروپا از این حمله به نفع خود استفاده کنند و مشخصا اگر روسیه به اوکراین حمله نمی‌کرد، آمریکا روزهای سختی را در رقابت با روسیه داشت و کار غرب به مراتب سخت‌تر از امروز بود. روسیه در ابتدا با لشگرکشی به قزاقستان و سرکوب مخالفین دولت همسو با خود به نحوی آمادگی خود را مورد سنجش قرار داد و یک بازی تدارکاتی برای ارتش روسیه بود و پس از آن آماده حمله به اوکراین شدند غافل از اینکه تقابل در اوکراین به مراتب متفاوت از آن چیزی است که در قزاقستان رخ داد. روسیه مشخصا نگران سایر جمهوری‌های خود است و نمی‌خواهد اتفاقی که در اوکراین رخ داده است در سایر جمهوری‌های تازه استقلال یافته نیز تکرار شود و به همین دلیل به دنبال این بود تا برای سایر کشورها در اوکراین خط و نشان بکشد. از سوی دیگر روسیه از گسترش ناتو نیز هراس دارد و می‌ترسد سایر مناطق نیز با امید به ناتو بخواهند از روسیه جدا شوند. پوتین می‌دانست که حمله به اوکراین برای آن‌ها تبعات زیادی خواهد داشت اما باز هم وارد این بازی خطرناک شد.

شما بر این باور هستید که غرب از پیش برای روسیه نقشه کشیده بود؟

اروپا و آمریکا به این باور رسیده بودند که روسیه بار دیگر در حال تبدیل شدن به ابرقدرت جهان است زیرا کنترل بخش قابل توجهی از انرژی جهان را در اختیار دارد و از سوی دیگر پوتین با سیاست‌هایی که در روسیه پیاده کرده بود این کشور را همچون شوروی سابق اداره می‌کرد و غرب از این مساله هراس داشت. سرکوب احزاب سیاسی در دوره پوتین یادآور زمان استالین بود و شاهد بودیم که پوتین رقبای خود را یکی پس از دیگری از صحنه سیاست روسیه حذف کرد.

این سیاست پوتین سبب شد تا غرب به این باور برسد که روسیه می‌خواهد بار دیگر جنگ سرد را در جهان کلید بزند که نشانه‌های دیگر آن در ونزوئلا و سوریه نیز مشاهده شد. عملا شاهد بودیم زمانی که در ونزوئلا در نزدیکی آمریکا، تغییر دولت در دستور کار قرار گرفت روسیه اجازه این تغییر دولت را نداد و این اتفاق در سوریه نیز تکرار شد. امروز اوکراین با سایر تنش‌های سال‌های اخیر فرق دارد. درست است که روسیه می‌تواند از اهرم انرژی علیه اروپا استفاده کند اما مشخصا هر اتفاقی بیفتد در اوکراین هزینه‌های زیادی باید پرداخت کند. پوتین امروز با اراده خود وارد اوکراین شده است اما مشخصا نمی‌تواند با اراده خود از اوکراین خارج شود. ارتش روسیه اگر در روزهای آینده کی‌یف را تسخیر کند و دولت مطلوب خود را در این کشور به قدرت برساند باز هم این دولت از سوی سایر کشورهای جهان به رسمیت شناخته نخواهد شد و روسیه به اهداف خود نخواهد رسید و به همین علت مجبور است با دولت زلنسکی در خصوص مواردی به توافق برسد و این کشور را ترک کند تا شاید برخی اهدافش محقق شود. مشخصا هدف غرب این است که روسیه را در اوکراین زمین بزند و اوکراین را تبدیل به یک ویتنام برای روسیه کنند.

آمریکا از حمله روسیه به اوکراین منافع خاصی به دست می‌آورد؟

زمانی که 140 کشور جهان در سازمان ملل علیه روسیه رای می‌دهند یعنی این کشور در حال منزوی شدن است و آمریکا از این وضعیت منتفع می‌شود. آمریکا قصد دارد تا یک اجماع جهانی علیه روسیه ایجاد کند و با حذف کردن این کشور از میان قدرت‌های جهانی به سمت رقابت اقتصادی با چین برود. اقتصاد روسیه یک اقتصاد پایدار نیست و شکننده است و آمریکا به این باور رسیده است که می‌تواند با ضربه زدن اقتصادی به روسیه، مخالفین داخلی پوتین را تقویت کند و روسیه را از درون نیز گرفتار کند و به زمین بزند. تخریب شخصیتی پوتین نیز یک هدف مهم آمریکا بوده است و امروز همه او را شبیه به هیتلر می‌دانند و این ندا در روسیه تقویت می‌شود که باید علیه او قیام کرد. اوکراین در این میان قربانی بود تا روسیه در تله گرفتار شود.

نشانه‌های این گرفتاری‌ها نیز به خوبی در تحولات اوکراین قابل مشاهده است. روسیه تصور می‌کرد که ظرف مدت یک هفته می‌تواند کی‌یف را تسخیر کند و دولتی دیگر را به قدرت برساند اما این هدف به نتیجه نرسیده است و در برخی مناطق ارتش روسیه زمین‌گیر شده است. این زمین‌گیر شدن مشخصا کمک می‌کند تا آمریکا منافع بیشتری از بازار جهانی به دست آورد و این رویه مشخصا به نفع آمریکاست زیرا در برخی مسائل مربوط به انرژی روسیه یک رقیب برای آمریکا بود.

انتهای پیام