احتمالا «مذاکرات ایران و آمریکا» کند پیش برود

بیان فردا | دکتر علی اصغر زرگر در پاسخ به این سوال که آیا این احتمال وجود دارد که توافق میان ایران و آمریکا در خصوص تبادل زندانیان و آزادسازی پول های بلوکه شده ایران، ادامه دار باشد و به توافقات بیشتر میان دو کشور منجر شود؟ اظهار داشت:اخبار مختلفی وجود دارد، منابع دولتی ایران می گویند به مذاکرات ادامه می دهند و میز مذاکره را ترک نمی کنند. این اظهار نظر مقامات دولتی ایران است و نشان می دهد از طرف ایران تمایلی وجود دارد تا مذاکرات برجام تداوم پیدا کند و به نتیجه دلخواه برسد.البته گفته شده بود مسائل توسعه ای و مالی و داخلی را به برجام گره نمی زنیم از این رو در خصوص مذاکره با امریکا حالتی بینابینی وجود دارد ولی تمایل به ادامه داشتن مذاکره قابل مشاهده است.

وی تصریح کرد: نظر من این است که نیاز به مذاکرات وجود دارد و باید برجام به این طریق به سرانجامی برسد. اخباری نشان می دهد در سفر آتی رییس جمهور به نیویورک برای شرکت در مجمع عمومی سازمان ملل متحد، احتمالا هیات مذاکره کننده ایران نیز رییس جمهور را همراهی خواهند کرد تا از فرصت های گفت و گو استفاده شود. تبادل زندانیان کار مثبتی بود. به نظر می رسد دیپلماسی که عمان، قطر و عراق به عنوان واسط بین ایران و آمریکا در پی گرفتند به نتیجه رسیده است. البته مساله فقط تبادل زندانیان نبود و در مجموع آمریکاییها نظر مثبتی نشان دادند تا بخشی از پول های ایران که در کشور های دیگر بلوکه شده است آزاد گردد. این موضوع اتفاقی مثبت و رو به جلو بود.

وی ادامه داد: وقتی منابع مالی در دسترس ایران باشد و بتواند برای خرید هایی که مورد نیاز کشور است استفاده گردد، دست دولت باز خواهد بود و می تواند در سرمایه گذاری های داخلی و برنامه های کاهش تورم متمرکز شود. از نظر ایران این مذاکرات نقطه یا مثبت بود.اگر چه مذاکرات روی کاغذ نیامد یا منتشر نشد و توافقاتی پشت پرده بود ولی برای طرفین سود داشت و آمریکاییها نشان دادند که اگر ایران کمی راه بیاید و در رابطه با آزادی زندانیان و کاهش تنش در منطقه همکاری کنند آنها هم حاضرند قدم هایی را به سوی ایران بردارند.

زرگر با بیان اینکه در این خصوص که آیا این موارد می تواند سرآغاز مذاکراتی فراگیر باشد و برجام را به نتیجه برساند یا نه؟! تصریح کرد: باید گفت که می تواند موثر باشد ولی احتمالا مذاکرات کند پیش برود چون جنس مذاکرات غیر مستقیم است و با واسطه پیش می رود. ایران سلام می دهد و مشخص نیست این سلام چطور به طرف مقابل خواهد رسید یا علیک طرف مقابل را چطور به ما بر می گرداند.برای ایجاد ارتباط با غرب باید ابتدا موضوع واسطه ها و میانجی ها مرتفع شود و هیات های ایرانی اجازه داشته باشند که در محدوده برجامی مذاکره مستقیم بکنند. در مذاکره مستقیم اتفاق خطرناکی نمی افتد و دیپلماسی گره گشایی برای به نتیجه رسیدن مسائل اتفاق می افتد.

وی اظهار داشت: با مذاکره مستقیم سفارتخانه ها گشوده نمی شوند و روابط دیپلماتیک رسمی برقرار نمی شود و شاهد رفت و آمد ها در سطوح مختلف نخواهیم بود. برای مذاکرات برجامی باید هیات متخصص ماموریت خود را در چهارچوب فنی، حقوقی و دیپلماتیک انجام بدهد و حداقل در سطح محدودی به طور مستقیم به مذاکرات ادامه می دادیم تا گشایش بیشتری حاصل می شد و به سرعت به نتیجه می رسیدیم.

وی افزود: اروپا و آمریکا متوجه شده اند که تحریم ها آثار نامطلوبی بر وضعیت اقتصادی ایران دارد و تاثیرات منفی بر حوزه اجتماعی داشته و منجر به ایجاد نارضایتی شده است. غرب این تحولات و آثار تحریم را رصد می کند از این رو غرب ممکن است سرسختی بیشتری نشان بدهد، مگر اینکه امتیازات خوبی دریافت کنند.اگر تنش در منطقه کاهش پیدا کند و منافع غرب هم در منطقه به رسمیت شناخته شود می توان امید داشت که غرب هم منافع ایران را در نظر بگیرد.

این کارشناس بین الملل گفت: تمایل و نیاز به ادامه داشتن مذاکرات و گفت و گو های برجامی احساس می شود حال چه در سفر رییس جمهور به نیویورک و چه قبل از آن در کشوری بی طرف باید نسبت به گفت و گو بین طرف اقدام شود ولی وضعیت قبلی ایران قوی تر از امروز است. امروز اثر تورم بر اقتصاد شدید است و نارضایتی های عمومی در داخل موضع ایران را تضعیف کرده است اما مذاکرات دیپلماتیک همواره لازم است و از جایی جلوی ضرر را می گیرد.

وی در خصوص اینکه با توجه به نزدیک بودن انتخابات آمریکا آیا می تواند ادعا کرد تا پیش از انتخابات 2024 شاهد حصول توافق بین ایران و آمریکا خواهیم بود؟ گفت: این امکان وجود دارد. روسای جمهور در آمریکا رویکرد های متفاوتی دارند. سیاست خارجی آمریکا مثل کشتی بزرگ است که در آن واحد نمی تواند 180 درجه تغییر موضع بدهد. کشتی سیاست خارجی آمریکا مسیری بر اساس منافع ملی و منافع جهانی این کشور را می پیماید از این رو با تغییر رییس جمهور نمی توان گفت سیاست خارجی به یکباره تغییر خواهد کرد.استراتژی های آمریکا در مورد ایران در دراز مدت ثابت است ولی تاکتیک ها تغییر خواهد کرد از این رو چه با آمدن رییس جمهور جمهوری خواه و چه با ادامه دولت توسط دموکرات ها نمی توان گفت تغییرات عمده ای ایجاد خواهد شد.

وی تصریح کرد: به نظر می رسد دموکرات ها و بایدن این قدرت را دارند که براساس رهیافت های سیاست خارجی آمریکا مذاکرات را در هر زمانی به جریان بیاندازند و توافق حاصل شود اما توافق حاصله در چهارچوب اختیارات رییس جمهور آمریکا خواهد بود و اگر قرار باشد به کنگره برود، مساله متفاوت خواهد بود و شاید زمان توافق متفاوت باشد و قبل از انتخابات صورت نگیرد و کار به زمانی موکول شود که رییس جمهور جدید و حزب جدید در کاخ سفید مستقر شود.تا جاییکه به رییس جمهور آمریکا مربوط است می تواند در هر زمانی حتی در دورانی که رییس جمهور جدید انتخاب شده است توافق را امضا کند. رییس جمهور آمریکا این قدرت را دارد که پای هر توافقی را امضا کند. از  این بابت می توان روی حصول توافق حساب کرد و گفت براساس رویکرد های رییس جمهور دموکرات آمریکا می توان به توافق رسید. اگر ایران بتواند شرایط را بپذیرد و امتیازاتی بدهد این کار انجام می گیرد.

زرگر ادامه داد: در این صورت با آمدن جمهوری خواهان نیز استراتژی ها چندان فرق نخواهد کرد و تاکتیک ها متفاوت خواهد بود. در آن مرحله وضعیت هم می تواند آسان تر شود و هم مشکل تر. ترامپ به دنبال دیپلماسی مستقیم بود و می گفت ایرانی ها به طور مستقیم با من صحبت کنند و ما در جایی به توافق می رسیم از این رو از برجام بیرون آمد و تحریم ها را تشدید کرد.