مشکل کارگران کالابرگ دولت نیست، فاصله دستمزد و خط فقر است

بیان فردا | رفاه | در حالی‌که فاصله دستمزد کارگران و مستمری بازنشستگان و سبد هزینه‌های حداقلی زندگی به بیشترین میزان در سال‌های اخیر رسیده (حداقل دستمزد با مزایا حدود ۹ میلیون تومان است و هزینه‌های زندگی بیشتر از 20 میلیون تومان) برنامه‌ای از جانب دولت برای ترمیم مزد در کار نیست و سیاست پرداخت‌های یارانه‌ای نیز به حدی ناچیز و غیرمنطبق با واقعیت‌های عینی زندگی مردم است که نمی‌تواند شکاف بیش از 10 میلیون تومانی دستمزد - هزینه‌ها را پر کند.

دولت در تیر ماه، سیاست جایگزینی یارانه با کالابرگ را با هدف خرید کالاهای اساسی با یارانه شارژشده ماهانه در پیش گرفت. کالابرگ الکترونیک، تمهیدی در قانون بودجه ۱۴۰۱ بود و آن زمان مقرر شده بود دولت گرانی ناشی از حذف ارز دولتی کالاهای اساسی را با پرداخت کالابرگ الکترونیک به اقشار کم‌درآمد جبران کند «به‌گونه‌ای که مشمولان طرح بتوانند کالاهای اساسی مورد نیاز خانوار را به قیمت‌های شهریور ۱۴۰۰ خریداری کنند». این شرط اساسی البته رعایت نشد.

درحال حاضر، هم مبلغ یارانه یا کالابرگ الکترونیکی که به طبقات فرودست پرداخت می‌شود، ناچیز و ناکافی است و هم قرار نیست کالاهای اساسی به قیمت شهریور ۱۴۰۰ در اختیار مشمولان قرار بگیرد. طرح کالابرگ که اجرای آزمایشی آن در چند استان به پایان رسیده بود و به تازگی از خرداد ماه برای بخش کوچکی از جامعه هدف اجرایی شده، نمی‌تواند بحران معیشت را تسکین بخشد، نه برای غیررسمی‌کاران و زنان سرپرست خانوار و خانوارهای تحت پوشش نهادهای حمایتی و نه برای کارگران و بازنشستگان حداقل‌بگیر که به زحمت ۹ میلیون تومان حقوق ماهانه دارند و هزینه‌های زندگی‌شان بیش از 20 میلیون تومان است.

دستاورد 80  هزار تومانی دولت

در روزهای گذشته، افزایش 20درصدی یارانه به عنوان یک دستاورد دولتی در رسانه‌ها تیتر شد. طبق این خبر، افزایش ۲۰درصدی یارانه از شنبه سیزدهم خرداد کلید خورد و اعلام شد اگرچه فعلا تنها شامل افراد حاضر در دهک یک تا سه می‌شود، اما به‌زودی سایر دهک‌ها نیز از آن برخوردار خواهند شد. براساس اطلاعیه دولت، افزایش ۲۰درصدی یارانه، امتیازی تشویقی برای کسانی است که اعتبار خود را در قالب کالابرگ خرج می‌کنند.

در واقع افزایش 20درصدی یارانه، هم مشروط است و هم محدود. از یک طرف فعلاً در این مرحله شامل حال ۲۴ میلیون نفر حاضر در سه دهک درآمدی اول تا سوم خواهد شد. تعداد مددجویان کمیته امداد و بهزیستی بین 7 تا ۸.۵ میلیون نفر برآورد می‌شود که تقریبا یک دهک را تشکیل می‌دهند و ظاهراً در خرداد ماه فقط این هفت تا ۸.۵ میلیون نفر از آن بهره‌مند شده‌اند. از سوی دیگر مشروط است چون خانوار‌های حاضر در سه دهک اول درآمدی باید تا سقف 80درصد مبلغ یارانه که معادل ۳۲۰هزار تومان به ازای هر نفر می‌شود، خرید کنند تا ۸۰هزار تومان یارانه اضافی دریافت کنند.

رفع و رجوع عقب‌ماندگی دستمزد با صدقات دولتی

یارانه به اضافه 20 درصد افزایش به شرط تعلق و به شرط خرید کردن حداقل 80درصد آن، در نهایت نفری ۴۰۰هزار تومان است. یک خانوار متوسط ۳.۳ نفره در بهترین حالت ماهی ۱۸ تا ۲۰ میلیون تومان هزینه دارد. اگر این خانوار حداقل‌بگیر کارگری باشد و ۹ میلیون تومان حقوق بگیرد به فرض که یارانه به اضافه افزایش به او تعلق بگیرد (که البته فعلاً مزدبگیران بیمه‌شده مشمول این افزایش نیستند). به ازای سه نفر، 240هزار تومان به درآمد ماهانه این خانواده اضافه می‌شود و سرجمع دریافتی آنها را به 9 میلیون و 240هزار تومان می‌رساند. این خانواده باز هم حدود 10میلیون تومان عقب‌ماندگی مزدی دارد و در این شرایط، سوال این است که چنین یارانه‌ای به چه کار کارگران و بازنشستگان می‌آید؟

«علی اصلانی» عضو هیات مدیره کانون عالی شوراهای اسلامی کار کشور در این رابطه می‌گوید: واقعیت امر این است که مشکل کارگر امروز این نیست که دولت کالابرگ بدهد یا نه. مشکل فاصله دستمزد و خط فقر است که سال به سال عمیق‌تر شده و امسال به بیشترین میزان رسیده بنابراین اگر دولت واقعاً می‌خواهد این شکاف را پر کند، اول باید ماده ۴۱ قانون کار اجرا و دستمزد براساس قانون ترمیم شود، بعد بیایند به فکر سبد کالا و کالابرگ باشند.

به گفته وی، وقتی دولت در جریان تعیین دستمزد ۱۴۰۲ به رقم حداقلی ۱۳.۵میلیون تومانی سبد معیشت در شورای عالی کار پایبند نمانده و این رقم مبنایی برای تعیین دستمزد قرار نگرفته، چطور با دادن کالابرگ مشکلات حل می‌شود یا افزایش 20درصدی مشروط یارانه در قالب کالابرگ،  یک دستاورد است؟

دولت به وعده ساخت مسکن پایبند نماند

اصلانی یک دلیل دیگر برای کارآمد نبودن کالابرگ الکترونیک مطرح می‌کند و آن مشکل مسکن کارگران و بازنشستگان است. او می‌گوید: الان مهم‌ترین مشکل و دغدغه کارگران، مسکن است. بیش از ۶۰درصد کارگران مستاجرند و اجاره خانه در یک سال اخیر بیش از ۱۰۰درصد افزایش نرخ داشته است.

در این شرایط، اینکه برای 10 یا 12 قلم کالای خوراکی کالابرگ ۳۰۰ یا ۴۰۰هزار تومانی بدهند، چه مشکلی را حل می‌کند؟ اول باید مسکن ارزان یا یارانه‌ای یا مثل خیلی از کشورها به صورت اجاره به شرط تملیک به مردم بدهند. برای این کار کافی‌ست به وعده خود برای ساخت سالی یک میلیون مسکن پایبند بمانند. این فعال کارگری در جمع‌بندی به «دشواری تامین سرپناه، ناکافی بودن دستمزد و اجرا نشدن قوانین بالادستی» اشاره می‌کند و می‌گوید: در چنین چیدمانی، کالابرگ نمی‌تواند حتی 10درصد از دغدغه‌ها و مشکلات طبقه کارگر را حل کند.

گره‌هایی که کورتر می‌شوند

افزایش 20درصدی کالابرگ قرار نیست خیلی زود به همه جامعه مشمولان یارانه که حدود ۷۸ میلیون نفر هستند، تعلق بگیرد. براساس اعلام دولت «زمان سراسری شدن طرح افزایش ۲۰درصدی یارانه در زمان مشخص اطلاع‌رسانی می‌شود» اما کالابرگی که افزایش 20درصدی آن مشروط به خرید کالاهای خاص از فروشگاه‌های خاص است و کالابرگی که در بهترین حالت مبلغ آن برای هر نفر 480هزار تومان است، کدام گره را از کار فروبسته طبقه کارگر باز می‌کند؟

انتهای پیام