صلح اوکراین روی میز داووس

بیان فردا | نمایندگان عالی‌رتبه ده‌ها کشور دنیا به میزبانی سوئیس در داووس گرد آمده‌اند تا طرح ولودیمیر زلنسکی، رئیس‌جمهوری اوکراین را برای پایان‌دادن به دو سال جنگ با روسیه بررسی کنند. زلنسکی که قرار است در مجمع جهانی اقتصاد در داووس سخنرانی کند، بامداد روز گذشته در جلسه افتتاحیه این مجمع با حضور نمایندگان بیش از ۸۰ کشور و سازمان بین‌المللی، حضور نداشت و آندری یرماک، رئیس دفتر ریاست‌جمهوری اوکراین، به نمایندگی از او حضور یافت.

با افزایش نگرانی‌ها درباره تداوم‌نیافتن حمایت‌های مالی و نظامی ایالات متحده از اوکراین، احتمال می‌رود که جیک سالیوان، مشاور امنیت ملی و آنتونی بلینکن، وزیر خارجه آمریکا، هر دو در این مجمع که کار آن به صورت رسمی از عصر دوشنبه، (امروز) آغاز می‌شود، حضور یابند. در این دور از مذاکرات بر سر صلح اوکراین، به نظر می‌رسد در مقایسه با مذاکرات پیشین، نقش کشورهای به‌اصطلاح «جنوب» پررنگ‌تر باشد. بسیاری از کشورهای غیرمتعهد از آفریقا، آمریکای لاتین، خاورمیانه و آسیا که پیش‌تر تا حد زیادی در حاشیه بودند، این ‌بار در تفریحگاه داووس در ارتفاعات سوئیس حضور دارند.

یرماک در سخنانی که در مراسم افتتاحیه مجمع ایراد کرد، با اشاره به حضور نمایندگان ۱۸ کشور آسیایی، ۱۲ کشور آفریقایی و شش کشور آمریکای جنوبی در این مجمع، آن را نشانه اهمیت جنگ اوکراین برای تمام بشریت دانست و تأکید کرد که صرف «آتش‌بس» به درگیری پایان نمی‌دهد، زیرا به گفته او، «روس‌ها صلح نمی‌خواهند». او خواستار توافقی «پذیرفتنی» برای سازماندهی «اجلاس جهانی صلح» شد و تأکید کرد که برای هریک از بندهای طرح ۱۰ ماده‌ای زلنسکی باید «نقشه راه» ایجاد شود. طرح صلح زلنسکی که یک سال پیش تنظیم شد، خواستار خروج تمام نیروهای روسیه از مرزهای اوکراین، از‌ جمله از شبه‌جزیره کریمه است که ۲۰۱۴ ضمیمه روسیه شد. این طرح همچنین به آزادی بازداشت‌شدگان و راه‌اندازی دادگاهی ویژه برای رسیدگی به «جنایاتی» نظر دارد که روسیه متهم به ارتکاب آنها در حمله به اوکراین است.

مسکو که در سپتامبر ۲۰۲۲ مدعی الحاق چهار منطقه اوکراینی لوهانسک، دونتسک، خرسون و زاپوریژیا به فدراسیون روسیه شد، هرگونه توافقی را که شامل واگذاری این مناطق به روسیه نباشد، رد می‌کند. مجمع داووس پس از سه نشست کپنهاگ، جده و مالت بر سر صلح اوکراین در سال گذشته میلادی، برگزار می‌شود. با گذشت زمان، بر تعداد کشورهای حاضر در نشست‌های صلح اوکراین افزوده شده است. کی‌یف فهرست رو به افزایش شرکت‌کنندگان را نشانه‌ تبدیل‌شدن جنگ اوکراین به چالشی جهانی می‌داند.

در همین ارتباط، استفان سژورن، وزیر امور خارجه فرانسه، در دیدار از کی‌یف وعده داد که پاریس به حمایت خود از اوکراین «تا زمانی که لازم باشد»، ادامه خواهد داد. وزیر امور خارجه جدید فرانسه در نخستین سفر رسمی خود به خارج از مرزهای کشور، در کی‌یف با ولودیمیر زلنسکی، رئیس‌جمهوری اوکراین، دیدار کرد.

سفر سژورن یک روز پس از آن انجام شد که ریشی سوناک، نخست‌وزیر بریتانیا، در کی‌یف از بسته جدیدی از کمک‌های نظامی کشورش به اوکراین رونمایی کرد. به گزارش آسوشیتدپرس، در حالی که اوکراین در انتظار تصمیم‌گیری بروکسل و واشنگتن در زمینه کمک‌های گسترده مالی به کی‌یف است، سژورن در یک نشست خبری مشترک با دیمیترو کولبا، همتای اوکراینی‌اش، افزود که «با وجود بحران‌های فزاینده، اوکراین همچنان اولویت فرانسه است». سژورن همچنین افزود: «روسیه امیدوار است که اوکراین و حامیانش خسته شوند. ما ضعیف نخواهیم شد. عزم ما خلل‌ناپذیر است».

زلنسکی نیز با انتشار پیامی در رسانه اجتماعی ایکس، ضمن اشاره به اهمیت اوکراین برای سژورن، به‌عنوان نخستین مقصد سفر رسمی‌اش، «از حمایت دفاعی تزلزل‌ناپذیر فرانسه از سربازان و کمک به مردم اوکراین» قدردانی کرد.

وزیر امور خارجه فرانسه در این سفر با وجود تأکید بر حمایت پاریس از کی‌یف، اشاره‌ای به کمیت و کیفیت کمک‌های آتی فرانسه به اوکراین نکرد. بر اساس گزارش ماه نوامبر پارلمان فرانسه، حمایت نظامی این کشور از اوکراین به بیش از ۳.۲ میلیارد یورو رسیده است. این در حالی است که کمک بریتانیا به اوکراین، پس از رونمایی سوناک از آخرین بسته، به حدود ۱۲ میلیارد پوند می‌رسد. بنا بر اعلام قبلی، اتحادیه اروپا قرار است اوایل ماه فوریه برای رساندن بسته کمکی ۵۰ میلیارد یورویی وعده داده‌شده به اوکراین، راهی پیدا کند.

ویکتور اوربان، نخست‌وزیر مجارستان، در میانه ماه دسامبر با اعلام مخالفت خود با بسته کمکی اتحادیه اروپا به اوکراین عملا این کمک را به حالت تعلیق درآورد؛ اقدامی که ستایش روسیه را برانگیخت. از سوی دیگر، اختلاف میان جمهوری‌خواهان در کنگره آمریکا بر سر ارسال کمک‌های بیشتر به اوکراین همچنان ادامه دارد. ازهمین‌رو کی‌یف که در طول نزدیک به دو سال جنگ با روسیه از حمایت تمام‌عیار متحدان غربی‌اش برخوردار بوده، با فشار زیادی روبه‌روست.

هم‌زمان با سفر وزیر امور خارجه فرانسه به اوکراین، تبادل آتش میان نیروهای روسیه و ارتش اوکراین ادامه داشت. خبرگزاری فرانسه به نقل از نیروی هوایی اوکراین نوشت سامانه دفاعی این کشور ۸ موشک از ۳۷ موشک شلیک‌شده از روسیه را سرنگون کرده است. این در حالی است که روسیه می‌گوید در رشته حمله‌های هوایی به تأسیسات تولید مهمات و پهپاد در اوکراین، همه اهداف را نابود کرده است.