توافق محدود ایران و آمریکا قیمت دلار را کاهش می‌دهد؟

بیان فردا | بالاخره بعد از مدت ها گمانه زنی و گفتگو، زندانیان آمریکایی و ایرانی تبادل شده و پول های بلوکه شدۀ ایران در کره جنوبی نیز آزاد گردیدند.

این اولین معاملۀ ایران و آمریکا در دولت های جدیدشان بود. دولت بایدن و رئیسی در دو سال اخیر بارها پای میز مذاکره نشسته و سعی کردند مسائل مربوط به برجام را حل کنند اما این اتفاق نیفتاد و با تعلیق مذاکرات، بسیاری از رسانه ها و تحلیلگران از حل اختلافات و مسائل دوجانبه ناامید بودند.

با این حال، مذاکرات فرعی ادامه پیدا کرد و با وساطت کشورهای منطقه، سرانجام، آمریکایی ها حاضر به آزادسازی پولهای بلوکه شدۀ ایران به شرط تبادل زندانیان آمریکایی شدند. حالا پس از مدت ها مذاکره، در تاریخ 27 شهریور 1402 زندانیان آمریکایی و آمریکایی در قطر تبادل شده و کاخ سفید هم آزادسازی دارایی‌ های ایران در کره جنوبی را تایید کرد.

تاثیر دیپلماسی بر اقتصاد/ بازار وارد دورۀ آرامش می‌شود؟

اما این اتفاق چه تاثیری بر شرایط اقتصادی کشور خواهد داشت؟ آیا آزاد سازی پولهای بلوکه شدۀ ایران باعث کاهش نرخ دلار و ارز می شود؟

شاید خود پولهای آزاد شدۀ ایران آنقدر نباشد که باعث تحول اقتصادی در کشور، کاهش نرخ ارز و کم شدن تورم شود اما شکی نیست که تاثیرات روانیِ ناشی از بهبود اوضاعِ دیپلماتیک و سیاسی می تواند تاثیر به سزایی بر شرایط اقتصادی کشور بگذارد.

پیش از این نیز  بارها گفته شد که هرگونه توافق سیاسی با آمریکا و غرب، بیش از اینکه تاثیر سیاسی و اقتصادی داشته باشد، تاثیر روانی خواهد داشت و بازار ملتهب ایران را آرام می کند (اینجا و اینجا را بخوانید). پیش از این نیز شاهد این تاثیر روانی بوده ایم.

ورود بایدن به کاخ سفید، آغاز مذاکرات احیاء برجام در وین، از سرگیری روابط ایران با عربستان سعودی و ... همه و همه حوادث و عواملی بودند که باعث آرام شدن جو بازار و کاهش التهاب آن و در نتیجه، پایین آمدن قیمت دلار و ارز شدند.

بسیاری از اقتصاددانان معتقدند بازار مانند موجود زنده ای است که انتظارات و باورهایی دارد و بر اساس این باورها و انتظارات تصمیم می گیرد و نرخ ارز نیز بسته به تصمیمات بازار بالا و پایین می رود. 

بسیاری از این انتظارات و باورها بسته به حوادث سیاسی تغییر می کنند. افزایش امید بازار به احیاء برجام یا افزایش صادرات ایران و حل مشکلات سیاسی تهران و غرب بستگی دارد و با افزایش این امید نرخ ارز نیز کاهش می یابد.

به همین دلیل می توان گفت که توافق ایران و آمریکا بر سر تبادل زندانی و آزادسازی پولهای ایران، بیش از خود پولهای آزاد شده بر آرام شدن جو بازار و افزایش امید در آن تاثیر داشته است.

فرصت کوتاه است/ دورۀ امید بازار تمام می شود

با این حال، امید بازار زمان محدودی دارد. اگر توافق ایران و غرب بعد از مدتی جای خود را به اختلافات دهد، بازار آرام آرام به شرایط اول باز می گردد و نرخ ارز نیز مجددا به وضعیت نخستش بازگشت می کند.

آنچه در شرایط فعلی مهم است سیاست دولت و به خصوص بانک مرکزی است. در دورۀ به اصطلاح «امید» بازار، که شرایط بازار تحت تاثیر اخبار مثبت دیپلماتیک و سیاسی، آرام و مثبت است، دولت باید شروع به ارزپاشی، اصلاح قیمت ها، سر و سامان دادن به بانک ها و ارزها و به اصطلاح، استفادۀ بهینه از جو آرام بازار کند. اگر این فرصت از بین رود، بازار مجددا وارد حالت تهاجمی شده و فرصت اصلاح و حفظ آرامش آن از بین می رود.