زنگ خطر جنگ در قلب اروپا

بیان فردا | حکمرانی | سه‌شنبه هفته گذشته نائل مرزوق، پسر نوجوان 17 ساله فرانسوی که گفته می‌شود آفریقایی‌تبار بوده است، در نزدیکی ایستگاه قطار نانتر در غرب پاریس توسط پلیس این کشور به قتل رسید. همان‌هنگام امانوئل ماکرون، رئیس جمهور فرانسه در واکنش به قتل این نوجوان، آن را «غیرقابل توضیح» و «غیرقابل توجیه» خواند و ابراز امیدواری کرد که عدالت برقرار شود اما این گفته‌های وی گویی تاثیری بر افکار عمومی نداشت و یکباره حجم عظیمی از معترضان از هر رنگ و نژاد به خیابان‌های پاریس ریختند.

ژرالد دارمنن، وزیر کشور فرانسه چهارشنبه گذشته یعنی یک روز پس از مخابره این واقعه توسط رسانه‌های فرانسه اعلام کرد در جریان این اعتراضات شبانه 24 پلیس زخمی شدند و حدود 40 خودرو نیز به آتش کشیده شد و در نهایت 31 نفر دستگیر شده‌اند. البته این آمارها شاید بالا باشد ولی اعداد و ارقام مذکور حاصل کمتر از 24 ساعت درگیری میان معترضان و پلیس فرانسه بوده است.

کمی بعد و زمانی که اعتراضات در حال گسترده شدن بود، دادستانی فرانسه اعلام کرد که افسر متهم به تیراندازی به جوان 17 ساله که پشت فرمان خودرو بوده و در ایست و بازرسی مورد اصابت گلوله قرار گرفته بود، به اتهام قتل بازداشت شده است اما باز هم این سخنان مقامات قضایی فرانسه افاقه نکرد و بر میزان و شدت اعتراضات افزوده شد.

آنچه در این میان برای بسیاری از تحلیلگران هنوز یک واقعه حیرت‌انگیز به شمار می‌رود بحث تحلیل اوضاع توسط الیزه و دستگاه‌های امنیتی فرانسه است. بسیاری از خبرنگاران و حتی مسئولان فرانسوی بر این عقیده بودند که این اعتراضات همانند سایر اعتراضاتی که طی سال‌های گذشته انجام شده بود، صرفاً پاریس را دربرمی‌گیرد و در نهایت یک زد و خورد چند ساعته انجام می‌شود و همه چیز با دخالت و تشدید اقدامات پلیس به روز نخست بازمی‌گردد، اما مستندات اعم از فیلم‌ها و عکس‌ها دقیقاً برخلاف این ادعا را ثابت کرد؛ به گونه‌ای که روند اعتراضات به جایی رسید که امانوئل ماکرون به دنبال ادامه اعتراضات در چندین شهر فرانسه، سفرش به آلمان را لغو کرد و در الیزه ماند تا ببیند چگونه می‌تواند این بحران همه‌گیر را حل و فصل کند.

بر اساس گزارش‌ها و تحلیل‌هایی که طی روزهای اخیر منتشر شده، اعتراضات در جمعه شب یعنی در چهارمین شب و همچنین در شنبه شب به حدی گسترده بوده که پلیس تمام نیروهای ذخیره خود در سراسر فرانسه را در حالت آماده‌باش قرار داده و حتی صحبت‌هایی پیرامون استفاده از گارد ملی ارتش به میان آمده است؛ تا جایی که گفته شده شامگاه شنبه حدود ۴۵ هزار پلیس از جمله نیروهای ویژه در خیابان‌ها به همراه یگان‌های ویژه و خودروهای زرهی مستقر بودند و بر فراز شهرهایی نظیر پاریس، لیون و مارسی هلیکوپترهایی  مشاهده شدند.

تسری اعتراضات فرانسه به غارت و چپاول

خبرگزاری رویترز اعلام کرده بود که ساعت ۰۱:۴۵ بامداد یکشنبه به وقت فرانسه، وضعیت آرام‌تر از چهار شب گذشته بود، اگرچه تنش‌ها و درگیری‌ها همچنان در مرکز پاریس، مارسی، نیس و شرق استراسبورگ ادامه داشت. آنگونه که رویترز اعلام کرده طبق اطلاعیه وزارت کشور فرانسه، ۱۳۰۰ معترض به خشونت‌های پلیس طی ناآرامی‌های دو روز جمعه و شنبه در شهرهای مختلف این کشور بازداشت شدند.

یورونیوز هم گزارش داده که همزمان با درگیری معترضان با پلیس، برخی افراد در میانه ناآرامی‌ها در شهرهای گرونوبل، لیون، مارسی و سنت‌اتین دست به غارت فروشگاه‌های بزرگ، به ویژه سرقت از مغازه‌های پوشاک و تلفن زدند.در لیون، حدود بیست محل کسب و کار مورد سرقت قرار گرفتند و در سنت‌اتین،‌ معترضان ویترین مغازه‌ها را با سنگ یا اشیای فلزی شکستند و وارد چندین فروشگاه لباس و جواهرات شدند.

خبرگزاری فرانسه هم گزارش کرده که بیش از ۳۸۰۰ آتش سوزی در جاده‌های عمومی رخ داد و بیش از ۵۰۰ ساختمان آتش گرفته است. الجزیره هم نوشته است با تداوم اعتراضات، وزارت کشور فرانسه در ۲۰ شهر حومه پاریس، قانون منع آمدوشد وضع کرده است.

نقش تیک‌تاک و اسنپ چت در ناآرامی‌های فرانسه

اما در اینجا ذکر چندین نکته ضروری به نظر می‌رسد. نخست بحث تاثیر فضای مجازی بر افکار عمومی است. روز گذشته (یکشنبه) خبرگزاری آسوشیتدپرس به نقل از دفتر رئیس جمهوری فرانسه اعلام کرد که شرکت‌های شبکه اجتماعی در فرانسه زیر ذره بین رفتند و دولت این کشور، تیک تاک، اسنپ چت و پلتفرم‌های دیگر را در کمک به دامن زدن به تحریک ناآرامی‌های گسترده بر سر تیراندازی مرگبار پلیس این نوجوان ۱۷ ساله، مقصر می‌داند.

فرانسه در آستانه جنگ داخلی

دوم واکنش جامعه سیاسی فرانسه است. طی روزهای گذشته سیاستمداران جناح راست و چپ، دانشمندان علوم اجتماعی، تحلیلگران و مفسران به طرق مختلف وضعیت فعلی فرانسه را خطرناک دانسته‌اند. به عنوان مثال اریک زمور، رهبر حزب دست راستی تسخیر مجدد اعلام کرد که این وضعیت بسیار جدی‌تر از سال ۲۰۰۵ است. او در گفت‌وگو با فیگارو گفته است که ما در آستانه یک جنگ داخلی هستیم و به نظرم این یک جنگ قومی و نژادی است و به وضوح می‌توانیم نیروهای درگیر را ببینیم. اینکه زمور این طغیان اجتماعی را با سال 2005 و زمانی که ژاک شیراک ریاست جمهوری فرانسه را به عهده داشت، مقایسه می‌کند، به نوعی یک کنایه سیاسی به الیزه و اعلام خطر به شمار می‌آید؛ چراکه در سال ۲۰۰۵، دو نوجوان به نام‌های «زیاد و بونا» هنگام فرار از بازرسی پلیس در میان ترانسفورماتور شرکت برق فرانسه گیر افتادند و جان خود را از دست دادند که در پی آن سه هفته ناآرام در فرانسه رقم خورد و حدود 20 تا 25 هزار خودرو به آتش کشیده شد.

اما نکته آخر گسل اجتماعی حاکم بر فرانسه است. این کشور نه تنها در سال 2015 به بعد، بلکه قبل از آن هم مقصد طیف زیادی از مهاجران و پناهجویانی بود که از خاورمیانه و آفریقا به اروپا هجرت کرده بودند اما وقایعی که داعش در این کشور رقم زد، مهاجرستیزی، یهودی‌ستیزی و حتی مسلمان‌ستیزی را چند برابر افزایش داد. این تضادها تا جایی پیش رفته که نگاه جامعه و به خصوص نیروهای امنیتی و پلیس فرانسه به مهاجران رادیکال‌تر شده و حالا الیزه را با این سوال مواجه کرده که چه زمانی مجدداً شاهد قیام مردم پس از واقعه فعلی خواهیم بود؟! 

انتهای پیام